Obowiązki BHP wobec młodocianego pracownika

KATEGORIE MŁODOCIANYCH WYKONUJĄCYCH PRACĘ

Według obowiązującego prawa  do pracy mogą zostać dopuszczone młodociane osoby, które łącznie spełniają następujące warunki:

  • mają ukończone co najmniej 15 lat
  • mają ukończoną co najmniej 8-letnią szkołę podstawową
  • przedstawią zaświadczenie lekarskie, że wykonywana praca nie zagraża ich zdrowiu

Jeśli młodociany spełnia wskazane kryteria, można powierzyć mu wykonanie pracy jako:

* pracownikowi młodocianemu na podstawie umowy o pracę zawartej między młodocianym a pracodawcą w celu: przygotowania zawodowego lub wykonywania prac lekkich

* młodocianemu uczniowi oddelegowanemu przez szkołę do pracy na podstawie umowy o praktyczną naukę zawodu zawieranej między dyrektorem szkoły a pracodawcą.

Ustalenie obowiązków w zakresie BHP pracowników młodocianych zależy od tego, z którą z podstaw wykonywania pracy przez młodocianego mamy do czynienia. Dopiero wtedy jesteśmy w stanie wskazać, jakie obowiązki ciążą na pracodawcy przyjmującym do pracy taką osobę. Inaczej będą traktowani uczniowie wykonujący pracę w ramach szkolnych praktyk zawodowych, a inaczej młodociani zatrudnieni bezpośrednio przez pracodawcę w celu przygotowania zawodowego oraz młodociani zatrudnieni do wykonywania prac lekkich.

BADANIA LEKARSKIE

W przypadku zatrudnienia młodocianych pracowników osoby te mogą świadczyć pracę tylko wtedy, gdy lekarz uzna, że praca danego rodzaju nie zagraża ich zdrowiu. Zatem młodociany pracownik podlega wstępnym badaniom lekarskim przed przyjęciem do pracy, a także badaniom okresowym i kontrolnym w trakcie zatrudnienia. Przy badaniach młodocianego pracownika obowiązują takie same zasady jak w przypadku badań pracowników dorosłych.

Orzeczenie o zdolności do pracy jest więc dokumentem niezbędnym przy zatrudnianiu młodocianego na podstawie umowy o pracę.

Natomiast jeśli lekarz orzeknie, że dana praca zagraża zdrowiu młodocianego pracownika, pracodawca ma obowiązek zmienić rodzaj wykonywanej przez niego pracy. Jeśli nie ma takiej możliwości, powinien niezwłocznie rozwiązać umowę o pracę i wypłacić młodocianemu odszkodowanie. Odpowiada ono wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (art. 201 § 2 Kodeksu pracy).

Kiedy szkoła kieruje młodocianego na badanie?

Zawarcie umowy o praktyczną naukę zawodu między dyrektorem szkoły a pracodawcą obowiązek skierowania na badania lekarskie nakłada na szkołę, a nie pracodawcę. To szkoła kieruje młodocianego ucznia na badanie. Lekarz natomiast na podstawie skierowania wystawionego przez szkołę (zawierającego m.in. informację o kierunku kształcenia oraz o czynnikach szkodliwych, uciążliwych lub niebezpiecznych dla zdrowia, występujących w miejscu odbywania praktycznej nauki zawodu) przeprowadza badanie lekarskie. Badanie to jest przeprowadzane z uwzględnieniem m.in.:

  1. oceny potencjalnych lub istniejących zagrożeń dla zdrowia, występujących w miejscu odbywania praktycznej nauki zawodu,
  2. określonych w przepisach prac wzbronionych młodocianym.

Po badaniu lekarz wydaje zaświadczenie, które zawiera m.in.:

  1. zakres praktycznej nauki zawodu albo kształcenia,
  2. orzeczenie o istnieniu lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania i pobierania praktycznej nauki zawodu,
  3. datę następnego badania lekarskiego.

Zaświadczenie jest wydawane w dwóch egzemplarzach, z których jeden przechowuje szkoła, a drugi pozostaje w dokumentacji badania lekarskiego ucznia.

Warto zadbać o odpowiednie zapisy w umowie zawieranej ze szkoła gwarantujące pracodawcy skierowanie na praktyczną naukę zawodu wyłącznie uczniów posiadających aktualne badania. Ponadto w treści takiej umowy warto podkreślić, że pełną odpowiedzialność za szkody wynikające z ewentualnego braku wymaganych badań lekarskich ponosi szkoła.

W przypadku, kiedy pracodawca zawiera umowę bezpośrednio z uczniem, a ten staje się młodocianym pracownikiem, obowiązek skierowania na badania lekarskie spoczywa na pracodawcy.

SZKOLENIE BHP DLA MŁODOCIANYCH

Młodociani, tak jak wszyscy pracownicy podlegają obowiązkowemu szkoleniu BHP w pełnym zakresie, tj. pełnemu szkoleniu wstępnemu przed przystąpieniem do pracy, a następnie szkoleniom okresowym.

Pewnym problemem związanym z organizacją i przeprowadzaniem szkoleń w dziedzinie BHP są sytuacje, kiedy to zakład pracy przyjmuje uczniów-praktykantów celem odbycia praktyk zawodowych. Może się pojawić pytanie – czy rzeczywiście uczniowie Ci podlegają szkoleniu BHP na zasadach takich, jak pracownicy etatowi lub pracownicy młodociani, zatrudnieni w ramach przygotowania zawodowego?

W przypadku ucznia, którego praktyczną naukę organizuje szkoła, a pracodawca jest stroną tylko go przyjmującą, należy po pierwsze ustalić zasady podlegania szkoleniom z zakresu BHP w umowie zawartej między szkołą a pracodawcą. Jeżeli brak tych regulowań, uczeń ten, zgodnie z regulacjami BHP, podlega bezwzględnie instruktażowi stanowiskowemu. Każdorazowo jednak należy ocenić, czy wobec określonej działalności zakładu pracy, nie jest konieczne przeprowadzenie pełnego szkolenia wstępnego w dziedzinie BHP.

ZAPOZNANIE Z RYZYKIEM ZAWODOWYM

Każdy pracodawca jest zobowiązany dokonać oceny ryzyka zawodowego występującego na poszczególnych stanowiskach pracy. Następnie każdego pracownika należy zapoznać z ryzykiem występującym na jego stanowisku. Taki sam obowiązek pracodawca ma w stosunku do młodocianych pracowników niezależnie od celu zatrudnienia. Jest zobowiązany poinformować młodocianych pracowników o ryzyku zawodowym występującym na ich stanowiskach, a także o zasadach ochrony przed zagrożeniami. Te same informacje należy przekazać także przedstawicielowi ustawowemu młodocianego pracownika, czyli rodzicom. Potwierdzenie zapoznania się z taką informacją przez młodocianego pracownika i jego przedstawiciela ustawowego przechowuje się w części B akt osobowych.

Również młodociani uczniowie, wykonujący pracę na podstawie umowy zawartej między pracodawcą a dyrektorem szkoły, powinni zostać zapoznani z ryzykiem zawodowym związanym z wykonywaną pracą, sposobami ochrony przed zagrożeniami oraz metodami bezpiecznego wykonywania pracy. Odbywa się to w ramach instruktażu stanowiskowego, który ma obowiązek przeprowadzić pracodawca.

INFORMACJA O ORGANIZACJI PRACY MŁODOCIANEGO

Rozpoczęcie przygotowania zawodowego to dla młodocianego pracownika niezwykle ważne wydarzenie w życiu zawodowym. Jedną z ważniejszych umiejętności będzie nauka funkcjonowania w firmie, współpracy z pozostałymi pracownikami i szefem, budowania relacji z klientami. Stąd obowiązek zapoznania młodocianego z regulaminem pracy obowiązującym w każdym przedsiębiorstwie, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii porządku i dyscypliny pracy.

W regulaminie pracy powinien znaleźć się wykaz prac wzbronionych młodocianym.

WYKAZ PRAC WZBRONIONYCH

Praktyczna nauka zawodu młodocianych powinna uwzględniać przepisy w sprawie prac wzbronionych młodocianym. Wykaz takich prac znajduje się w rozporządzeniu w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac. Pracodawca, w oparciu o wykaz z tego rozporządzenia, ma obowiązek sporządzić własny zakładowy wykaz prac wzbronionych młodocianym.

W ustalaniu tych wykazów powinien uczestniczyć lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad młodocianymi. Informacja o pracach wzbronionych powinna znaleźć się w widocznym miejscu w firmie lub każdej komórce organizacyjnej.

ZAWÓD INSTALATORA A LISTA PRAC WZBRONIONYCH

Specyfika zawodu instalatora polega na tym, że większość czynności i zadań zawodowych znajduje się na liście prac wzbronionych, głównie z uwagi na warunki ich wykonywania. Czy to oznacza, że młodociany nie może uczestniczyć w ich wykonywaniu? Na szczęście, ustawodawca przewidział taką sytuację i dopuścił  możliwość w dwóch przypadkach:

• Jeśli nauka tych czynności czy zadań jest niezbędna do odbycia przygotowania zawodowego

• Jeśli praca tego rodzaju nie jest stała, a jedynie ma charakter ograniczony do zaznajomienia młodocianego z czynnościami podstawowymi, niezbędnymi do odbycia przygotowania zawodowego

A JEŚLI ZDARZY SIĘ WYPADEK…

Wypadek młodocianego pracownika jest wypadkiem przy pracy. Zatem to na pracodawcy ciąży obowiązek ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy, jego kwalifikacji i sporządzenia protokołu powypadkowego. Młodocianemu z tego tytułu przysługują odpowiednie świadczenia, m.in. zasiłek za czas choroby spowodowanej wypadkiem przy pracy oraz odszkodowanie.

POZOSTAŁE OBOWIĄZKI W ZAKRESIE BHP

Przyjmując młodocianych na praktyczną naukę zawodu, należy zapewnić im warunki materialne do jej realizacji.

W szczególności pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia:

* stanowiska szkoleniowego wyposażonego w niezbędne urządzenia, sprzęt, narzędzia, materiały i dokumentację techniczną (wyposażenie to musi uwzględniać wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy),

* odzieży, obuwia roboczego i środków ochrony indywidualnej oraz środków higieny osobistej (takich samych, jakie przysługują pracownikom na danym stanowisku pracy),

* pomieszczeń do przechowywania odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej,

* nieodpłatnych posiłków profilaktycznych i napojów (na takich samych zasadach jak pracownikom na danym stanowisku pracy),

* dostępu do urządzeń higieniczno-sanitarnych oraz pomieszczeń socjalno-bytowych.

Paulina Jurgowiak

Paulina Jurgowiak

Nauczycielka, specjalistka ds. rozwoju zawodowego. W OSFIS odpowiada za koordynację projektów. Absolwentka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wciąż głodna wiedzy – informacje zdobywa na kursach i szkoleniach. Uzupełnia je również na własną rękę: czyta, słucha, pyta i docieka. Działa w sposób zaangażowany i kreatywny. W swej dotychczasowej działalności zawodowej stworzyła autorski program kreatywnego poszukiwania pracy, prowadziła szkolenia rozwijające kompetencje „miękkie”, pracowała przy realizacji projektów EFS. Jest współautorką „Poradnika dla instruktorów praktycznej nauki zawodu montera sieci i instalacji sanitarnych”. Życiowym mottem są słowa Charlesa Bukowskiego: „Jeśli już o coś zabiegasz, idź na całego, w przeciwnym razie nawet nie zaczynaj”

Zostaw komentarz

Aktualności

Obserwuj nas na Fb

Zapisz się do Newslettera